แบบทดสอบการนอนหลับมีกี่แบบ ใช้แบบไหนดี?

ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA) คือ ภาวะที่ระบบทางเดินหายใจมีการตีบแคบลงซึ่งสาเหตุอาจเกิดจากลักษณะของกล้ามเนื้อในช่องคอและลิ้นที่มีการหย่อนไปปิดทางเดินหายใจขณะหลับ ส่งผลทำให้อากาศและออกซิเจนไม่สามารถเข้าสู่ปอดไปเลี้ยงร่างกายและสมองได้ ซึ่งทำให้ภาวะดังกล่าวกลายเป็น 1 ในโรคต้องห้ามขณะขับรถ ดังนั้นแล้ว “แบบประเมินการนอน” อาจเป็นหนึ่งในเครื่องมือที่จะช่วยประเมินความเสี่ยงภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ แต่จะเลือกแบบประเมินการนอนหลับแบบไหนดี วันนี้รวบรวมข้อมูลแบบทดสอบคุณภาพการนอนมาฝาก

1. แบบสอบถาม Berlin Questionnaire
แบบสอบถาม Berlin Questionnaire ถูกคิดค้นขึ้นโดยการประชุมร่วมกันระหว่างแพทย์ชาวอเมริกันและชาวเยอรมัน จำนวน 120 คน ในปี 1996 เนื่องจากการตรวจคัดกรองผู้มีโอกาสเสี่ยงเกิดภาวะอุดกันทางเดินหายใจด้วยการตรวจการนอนหลับ (Polysomnography) เป็นวิธีการคัดกรองผู้มีความเสี่ยงที่ได้มาตรฐาน แต่มีค่าใช้จ่ายสูง ทำให้ผู้มีความเสี่ยงไม่สามารถเข้าถึงการรักษาได้อย่างทันท่วงที

แบบสอบถามนี้เลือกใช้คําถามเพื่อแสดงปัจจัยเสี่ยงของโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA) ในการประเมินความเสี่ยง ประกอบด้วยคำถาม 10 ข้อ แบ่งเป็น 3 กลุ่มคำถามที่เกี่ยวข้องกับเสียงกรน ภาวะการง่วงนอนช่วงกลางวัน และการมีโรคประจำตัว (โรคความดันโลหิตสูง)

ทั้งนี้ เกณฑ์ในการให้คะแนนจะแตกต่างกันในแต่ละกลุ่มคำถาม หากผู้ตอบแบบสอบถามได้รับผลประเมินคะแนนในระดับที่สูงตั้งแต่ 2 กลุ่มคำถามขึ้นไป อาจวิเคราะห์เบื้องต้นได้ว่าผู้ตอบแบบสอบถามดังกล่าวมีภาวะความเสี่ยงสูงที่จะเกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น ในขณะที่หากได้รับคะแนนในระดับที่สูงน้อยกว่า 2 กลุ่มคำถาม อาจจัดอยู่ในกลุ่มของผู้ที่มีภาวะความเสี่ยงต่ำ

2. แบบทดสอบระดับความง่วงนอน (Epworth Sleepiness Scale: ESS)
Epworth Sleepiness Scale (ESS) เป็นแบบสอบถามที่มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ติดตามผลการรักษาผู้ที่มีความเสี่ยงหรือผู้ที่มีภาวะอุดกั้นทางเดินหายใจส่วนต้นขณะนอนหลับ โดยเน้นประเมินความรุนแรงของอาการง่วงนอน หรือโอกาสในการผล็อยหลับในช่วงกลางวันภายใต้สถานการณ์ที่แตกต่างกัน แบบสอบถามประกอบด้วยคำถาม 8 ข้อ หากผู้ตอบแบบสอบถามได้คะแนนสูง จะแสดงถึงระดับความง่วงนอนในช่วงกลางวันที่มากขึ้น

3. แบบประเมินภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (STOP-Bang Questionnaire)
แบบประเมินภาวะหยุดหายใจขณะหลับ (STOP-Bang Questionnaire) เป็นอีกหนึ่งแบบสอบถามที่มักถูกนำมาใช้คัดกรองผู้ที่มีภาวะเสี่ยงในการเป็นภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น เนื่องจากคำถามสั้น เข้าใจง่าย และสามารถคัดกรองผู้ที่มีภาวะเสี่ยงได้เป็นอย่างดี ประกอบด้วยคำถาม 8 ข้อ ครอบคลุมปัจจัยเสี่ยงที่แสดงให้เห็นแนวโน้มในการเกิด OSA ได้แก่

- ความดังของเสียงกรน (Snoring)
- ความเหนื่อยเพลียหรือง่วง (Tired)
- การสังเกตพบลักษณะหยุดหายใจ (Observed Apnea)
- การเป็นโรคความดันโลหิตสูง (High Blood Pressure)
- ดัชนีมวลกายที่แสดงภาวะอ้วน (BMI)
- อายุที่มากกว่า 50 ปี (Age)
- เส้นรอบคอที่มากกว่า 40 เซนติเมตร (Neck Circumference)
- เพศชาย (Male Gender)

แบบสอบถามประเมินการนอนหลับยังมีอีกหลายรูปแบบ และเป็นเพียงหนึ่งในวิธีการคัดกรองผู้ที่มีความเสี่ยงเกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (OSA) เบื้องต้นเท่านั้น ไม่สามารถทดแทนการตรวจวินิฉัยโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและเครื่องมือในการตรวจสอบคุณภาพการนอนอย่างใกล้ชิดร่วมด้วยได้ เลือก “ประกันสุขภาพคุ้มค่า” หรือ “ประกันสุขภาพเอกซ์ตรา” ประกันสุขภาพแบบเหมาจ่าย จ่ายค่ารักษาตามจริง เข้าใจง่าย ไม่ยุ่งยาก ไม่จำกัดจำนวนครั้งให้วุ่นวาย ด้วยวงเงินสูงสุด 500,000 บาท เบี้ยเริ่มต้นเพียง 5,000 บาท/ปี คลิก www.smk.co.th/prehealth