มีลูกยากเกิดจากอะไร ตรวจหาสาเหตุภาวะมีลูกยากได้อย่างไร?

ภาวะมีลูกยาก อาจเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่ไม่ใช่อาการที่รักษาไม่ได้ ดังนั้นหากหาวิธีรักษาที่เหมาะสมจะช่วยแก้ปัญหานี้ได้ มาดูกันว่าสาเหตุการมีลูกยากเกิดจากอะไรบ้าง

ปัจจุบันจะเห็นได้ว่าการดำเนินชีวิตของแต่ละคนจะเป็นไปด้วยความเร่งรีบ มีความเคร่งเครียดกับอาชีพการงานที่เน้นหนักเรื่องความก้าวหน้า ต้องสังสรรค์เพื่อสร้างสังคม สร้างความมั่นคงแก่ครอบครัวโดยเฉพาะในกลุ่มคนรุ่นใหม่ ทำให้คู่สมรสที่พร้อมสร้างครอบครัวตัดสินใจที่จะมีบุตรต้องเจอกับปัญหามีลูกยาก เพราะมีอายุมากขึ้น แถมสุขภาพร่างกายก็ไม่ค่อยแข็งแรงจากพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ไม่รอบคอบพอ 

ดังนั้นเราจะมาทำความเข้าใจว่าคนมีลูกยาก เกิดจากอะไร สาเหตุที่มีลูกยากมีอะไรบ้าง เพื่อจะได้เตรียมความพร้อมในการวางแผนครอบครัวสำหรับการมีลูกน้อย

ภาวะมีลูกยาก คืออะไร?

ภาวะมีลูกยาก คือ สภาพที่ฝ่ายหญิงพยายามจะตั้งครรภ์แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ ถึงแม้จะมีความสัมพันธ์ทางเพศกับคู่สมรสอย่างสม่ำเสมอทุกสัปดาห์ ๆ ละหลายครั้งโดยไม่มีการคุมกำเนิดเลย และความพยายามในการที่จะมีบุตรนี้ใช้เวลามานานกว่า 1 ปีแต่ก็ยังไม่เห็นผล

หรืออาจเกิดกับฝ่ายหญิงที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไปที่มีเพศสัมพันธ์สม่ำเสมอกับคู่สมรสมานานครึ่งปีแต่ก็ยังไม่สามารถตั้งท้องได้

ปัจจัยที่ทำให้เกิดภาวะมีลูกยาก

การมีลูกยากอาจเกิดได้ทั้งจากฝ่ายชายและฝ่ายหญิงซึ่งเราจะมาพูดถึงต่อไปข้างล่างนี้ด้วยการแยกสาเหตุที่มาจากแต่ละฝ่าย 

ขณะเดียวกันเราก็จะนำพฤติกรรมจากการใช้ชีวิตประจำวันที่อาจส่งผลให้คนมีลูกยากได้เหมือนกัน เช่น มีความเครียดจากงานบ่อย ๆ, สูบบุหรี่ประจำ, ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ กาแฟ น้ำอัดลมมากเกินไป, มีน้ำหนักตัวที่มากกว่า/น้อยกว่าเกณฑ์มาตรฐาน, ไม่ออกกำลังกาย, กินอาหารไม่มีประโยชน์ เป็นต้น เลยส่งผลให้ร่างกายไม่พร้อมจนมีบุตรยาก

สาเหตุที่เกิดจากฝ่ายหญิง

หากว่าได้ผ่านความพยายามที่ไม่ประสบผลสำเร็จในการตั้งท้องมาเป็นปี คุณผู้หญิงควรเข้ารับคำปรึกษาและคำแนะนำจากแพทย์เฉพาะทางเพื่อจะได้หาสาเหตุของการมีลูกยาก เกิดจากอะไร 

สาเหตุที่น่าจะเป็นก็จะมี

• คนในครอบครัวมีประวัติการมีลูกยาก
• อายุที่เพิ่มขึ้น
• มีปัญหาสุขภาพร่างกายไม่แข็งแรง
• ประจำเดือนมาไม่ปกติ ไม่สม่ำเสมอ ปวดท้องน้อยเวลามีรอบเดือน
• มีประวัติการแท้งลูก
• เคยติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
• เคยผ่าตัดบริเวณอุ้งเชิงกราน
• มีภาวะไม่ตกไข่ หรือ ภาวะตกไข่ผิดปกติ
• มีความผิดปกติบริเวณท่อนำไข่ที่เป็นบริเวณปฏิสนธิระหว่างไข่กับอสุจิ
• พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันที่กระทบต่อสุขภาพ เช่น กินอาหารไร้ประโยชน์ สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ฯลฯ
  
  

สาเหตุที่เกิดจากฝ่ายชาย

แน่นอนว่าการมีลูกยาก เกิดจากฝ่ายชายได้ด้วยเช่นกัน สาเหตุสำคัญที่ส่งผลกระทบทำให้ฝ่ายหญิงตั้งครรภ์ยากก็จะมี

• เคยมีประวัติการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
• มีปัญหาสุขภาพร่างกาย เช่น โรคตับ โรคไต เป็นต้น
• มีปัญหาอวัยวะเพศไม่แข็งตัว
• เคยติดเชื้อหรือเคยผ่าตัดถุงอัณฑะ จึงกระทบต่อการหลั่งน้ำอสุจิ
• ปัญหาอสุจิ มีปริมาณน้อย ไม่แข็งแรง เคลื่อนไหวช้า
• มีภาวะฮอร์โมนเพศต่ำ ลูกอัณฑะไม่สามารถทำหน้าที่ได้ปกติ
• พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันที่ส่งผลต่อสุขภาพ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มมีแอลกอฮอล์ ออกกำลังมาก/น้อยไป ฯลฯ
  
  

ภาวะมีลูกยากแบบไม่มีสาเหตุ

ปัจจุบันปัญหามีลูกยากแบบไม่มีสาเหตุสามารถเกิดขึ้นได้กับคู่สมรสจริง แต่เทคโนโลยีทางการแพทย์ได้มีการพัฒนาเครื่องมือทางการแพทย์ใหม่ ๆ เพื่อค้นหาสาเหตุของการมีลูกยากได้ลึกซึ้งขึ้น ซึ่งเห็นได้จากข้อมูลการตรวจรักษาที่พบว่ามีน้อยกว่า 10% ของจำนวนคู่สมรสที่ผ่านการตรวจหาสาเหตุแต่ไม่พบความผิดปกติใด ๆทั้งสิ้นได้เข้ามาปรึกษาการมีบุตรยาก

ตรวจหาสาเหตุภาวะมีลูกยาก

โดยทั่วไปคู่สมรสที่ประสบกับปัญหามีลูกยากหลังจากผ่านพ้นช่วงเวลาแห่งการเพียรพยายามมาเป็นระยะเวลานานช่วงหนึ่ง แต่ก็ยังไม่ประสบผลสำเร็จ และก็ไม่ทราบสาเหตุเช่นกัน หากเป็นเช่นนั้นคู่สมรสก็ไม่ควรทิ้งระยะเวลาให้เนิ่นนานเกินไป ควรรีบปรึกษาปัญหามีบุตรยากกับสูตินรีแพทย์เพื่อหาสาเหตุที่มีลูกยากโดยด่วน

ส่วนทางแพทย์ก็จะได้ทำการซักถามประวัติของคู่สมรส ข้อมูลเพศสัมพันธ์พร้อมทำการเลือกวิธีตรวจวินิจฉัยที่เหมาะสมกับแต่ละบุคคลในการตรวจหาสาเหตุมีบุตรยาก 

วิธีการตรวจที่ใช้ในการหาสาเหตุที่มีลูกยาก มีดังนี้

ฝ่ายหญิง : 

• ตรวจร่างกายเบื้องต้น เช่น ตรวจรอบเดือน ตรวจเลือด ตรวจหาพันธุกรรมธาลัสซีเมีย ตรวจปัสสาวะ 
• ตรวจฮอร์โมนสำคัญ เช่น AMH (บ่งบอกการทำงานของรังไข่), TSH (ตรวจการทำงานของต่อมไทรอยด์), PROLACTIN (กระตุ้นการทำงานของรังไข่), FSH (กระตุ้นการเติบโตของไข่)
• ตรวจทางนรีเวช เช่น การตกไข่ ตรวจจำนวนไข่ ตรวจว่ามีความผิดปกติที่ท่อนำไข่หรือไม่
• ตรวจระบบสืบพันธ์ุด้วยอัลตราซาวด์และส่องกล้องบริเวณโพรงมดลูกและรังไข่ ช่องท้อง
  
  

ฝ่ายชาย :

• ตรวจร่างกายเบื้องต้น 
• ตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำเชื้อ ตรวจอสุจิ (ความแข็งแรง การเคลื่อนไหว ขนาด ความสมบูรณ์)
• ตรวจดูฮอร์โมน FSH (บ่งบอกถึงอาการผิดปกติของอสุจิ)
• ตรวจทางพันธุกรรมว่ามีความผิดปกติหรือไม่
• ตรวจอวัยวะเพศ ตัดชิ้นเนื้ออัณฑะไปตรวจ
• ตรวจอัลตราซาวด์ต่อมลูกหมาก ตรวจท่อลำเลียงน้ำเชื้อ
  
  

สรุป ภาวะมีลูกยากเป็นปัญหาที่แก้ไขได้ 

การมีลูกยากเป็นเพียงแค่หนึ่งในปัญหาที่เกิดขึ้นในครอบครัวคนรุ่นใหม่ แต่ข้อคิดที่ว่า ทุกปัญหามีทางออก ก็เป็นเรื่องจริง ดังนั้นการมีลูกยาก อยากมีลูก ทำไงดีนั้น หลังจากเรียนรู้ถึงสาเหตุที่มีลูกยากจากการเข้าปรึกษาปัญหามีบุตรยากกับแพทย์เฉพาะทางแล้ว แพทย์จะใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์เกี่ยวกับวิธีมีลูกที่ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ให้กับคนมีบุตรยาก เช่น ทำเด็กหลอดแก้ว IVF, ICSI หรือ ทำกิ๊ฟท์, IUI เป็นต้น