IB และ IBDP คืออะไร หลักสูตรการศึกษาที่เป็นที่นิยมไปทั่วโลก

อยากเรียนรู้แบบไม่จำกัดขอบเขต? IB Programme คือคำตอบของคุณ! หลักสูตร IB ไม่ใช่แค่การเรียนหนังสือ แต่เป็นการเปิดประตูสู่โลกกว้าง ผจญภัยไปกับการเรียนรู้ที่ท้าทาย และพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับอนาคตที่ไม่แน่นอน เรียนรู้ว่า IB แตกต่างจากหลักสูตรอื่นๆ อย่างไร และทำไมถึงเป็นที่ต้องการของมหาวิทยาลัยชั้นนำทั่วโลก มาทำความรู้จักกับหลักสูตร IB และ IBDP คืออะไร ในบทความนี้กัน!

หลักสูตร IB (International Baccalaureate) คืออะไร มีกี่ระดับ

หลักสูตร IB หรือ International Baccalaureate คือหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานระดับนานาชาติที่ได้รับการยอมรับทั่วโลก หลักสูตรนี้เน้นการพัฒนานักเรียนให้มีความรู้ ความสามารถ ทักษะ และคุณลักษณะที่จำเป็นต่อการใช้ชีวิตในโลกยุคใหม่ โดยมุ่งเน้นที่การเรียนรู้แบบองค์รวม (holistic learning) และการคิดวิเคราะห์อย่างมีวิจารณญาณ

หลักสูตร IB แบ่งออกเป็น 3 ระดับหลัก ดังนี้

1. Primary Years Programme (PYP) คือหลักสูตรสำหรับนักเรียนระดับประถมศึกษา (อายุประมาณ 3-12 ปี) เน้นการเรียนรู้ผ่านการเล่น การสำรวจ และการค้นพบ โดยมีการบูรณาการความรู้ในหลากหลายวิชาเข้าด้วยกัน
2. Middle Years Programme (MYP) คือหลักสูตรสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น (อายุประมาณ 11-16 ปี) เน้นการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การสื่อสาร การสอบสวน และการทำงานร่วมกัน โดยมีการแบ่งวิชาออกเป็นกลุ่มวิชาต่างๆ เช่น ภาษา ภาษาต่างประเทศ สังคมศึกษา วิทยาศาสตร์ และคณิตศาสตร์
3. International Baccalaureate Diploma Programme (IBDP) คือหลักสูตรสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย (อายุประมาณ 16-19 ปี) เป็นหลักสูตรที่เข้มข้นที่สุดของ IB เน้นการเตรียมความพร้อมให้นักเรียนเข้าศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษา โดยนักเรียนจะต้องเลือกเรียนวิชาหลัก 6 กลุ่มวิชา และมีการทำโครงงานวิจัย (Extended Essay) และการเรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของความรู้ (Theory of Knowledge) นอกจากนี้ นักเรียนยังต้องมีส่วนร่วมในกิจกรรม Creativity, Action, Service (CAS) ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ส่งเสริมให้มีการใช้ความคิดสร้างสรรค์ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางกาย และการให้บริการชุมชน

หลักสูตร IBDP (IB Diploma Programme) ต้องเรียนวิชาอะไรบ้าง?

หลักสูตร IBDP หรือ International Baccalaureate Diploma Programme เป็นหลักสูตรที่ครอบคลุมหลากหลายวิชา เพื่อพัฒนานักเรียนให้มีความรู้รอบด้านและพร้อมสำหรับการศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษา โดยแบ่งเป็น 6 กลุ่มวิชาหลัก ดังนี้

1. Studies in language and literrature (Language A) เป็นภาษาที่นักเรียนใช้ในการสื่อสารในชีวิตประจำวัน โดยส่วนใหญ่จะเป็นภาษาแม่ของนักเรียน
2. Language acquistion (Language B) เป็นภาษาต่างประเทศที่สอง ซึ่งนักเรียนจะได้เรียนรู้ทั้งด้านภาษาและวัฒนธรรม 
3. Individuals and Societies ครอบคลุมวิชาประวัติศาสตร์, ภูมิศาสตร์, เศรษฐศาสตร์ และปรัชญา
4. Sciences ครอบคลุมวิชาชีววิทยา, เคมี, ฟิสิกส์ และวิทยาศาสตร์โลกและสิ่งแวดล้อม
5. Mathematics เช่น SL, HL ที่มีระดับความยากง่ายให้เลือกเรียนตามความถนัดของนักเรียน
6. Arts ครอบคลุมวิชาศิลปะ, ดนตรี, นาฏศิลป์ และภาพยนตร์

นอกจาก 6 กลุ่มวิชาหลักแล้ว นักเรียนยังต้องเรียนวิชาบังคับเพิ่มเติมอีก 2 วิชา ได้แก่

1. Theory of Knowledge (TOK) เป็นวิชาที่ให้นักเรียนได้สำรวจธรรมชาติของความรู้และกระบวนการรู้ ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนมีความเข้าใจเกี่ยวกับการเรียนรู้ในภาพรวมมากขึ้น
2. Extended Essay (EE) เป็นโครงงานวิจัยอิสระที่นักเรียนเลือกทำในสาขาวิชาที่สนใจ เพื่อฝึกทักษะการวิจัยและการนำเสนอผลงาน

หลักสูตร IB Diploma มีเงื่อนไขการผ่านหลักสูตรอย่างไร?

เงื่อนไขการผ่านIB Curriculum เพื่อที่จะได้รับใบประกาศนียบัตร IB Diploma Programme (IBDP) สำหรับการศึกษาต่อในระดับอุดมศึกษา นักเรียนต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขต่อไปนี้

1. การสอบวิชา: นักเรียนต้องสอบผ่านทั้ง 6 วิชาที่เลือกเรียน โดยต้องมีอย่างน้อย 3 วิชาในระดับ Higher Level (HL) และที่เหลืออีก 3 วิชาในระดับ Standard Level (SL)
2. Theory of Knowledge (ToK): นักเรียนต้องเรียนวิชานี้อย่างน้อย 100 ชั่วโมง และต้องเขียนเรียงความ (Essay) ความยาวประมาณ 1,200-1,600 คำ ซึ่งเกี่ยวข้องกับสังคม วัฒนธรรม และธรรมชาติของมนุษย์
3. Extended Essay (EE): นักเรียนต้องเขียนเรียงความ (Essay) ในหัวข้อที่สนใจ ความยาวไม่ต่ำกว่า 4,000 คำ
4. Creativity, Activity, Service (CAS): นักเรียนต้องมีส่วนร่วมในกิจกรรมนอกหลักสูตร ซึ่งประกอบด้วย:
• Creativity: กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับความคิดสร้างสรรค์และการประดิษฐ์
• Activity: กิจกรรมทางกาย เช่น การเล่นกีฬา
• Service: กิจกรรมจิตอาสาเพื่อสังคม
5. นักเรียนต้องใช้เวลากับกิจกรรมในแต่ละประเภทอย่างน้อย 50 ชั่วโมง

ในการวัดคะแนนของหลักสูตร IB Diploma Programme (IBDP) นักเรียนจะได้รับคะแนนในระดับ 1 ถึง 7 สำหรับแต่ละวิชา และมีคะแนนพิเศษอีก 3 คะแนนจาก Theory of Knowledge (ToK) และ Extended Essay (EE) รวมคะแนนสูงสุดได้ 45 คะแนน นักเรียนต้องได้คะแนนรวมไม่น้อยกว่า 24 คะแนนเพื่อจบการศึกษาจากหลักสูตร IBDP

อย่างไรก็ตาม หากนักเรียนสอบผ่านวิชาทั้งหมดแต่ไม่สามารถปฏิบัติตามเงื่อนไขเพิ่มเติมทั้ง 3 ข้อได้ครบถ้วน จะได้รับเพียง IB Certificate และไม่สามารถรับ IB Diploma ซึ่งจำเป็นต้องใช้ IB Diploma สำหรับการสมัครเข้าศึกษาต่อในมหาวิทยาลัย

การเทียบวุฒิ ม.6 ด้วยหลักสูตร IB มีเงื่อนไขอะไรบ้าง

โดยทั่วไปแล้ว เงื่อนไขหลักในการเทียบวุฒิ ม.6 ด้วยหลักสูตร IB คือต้องได้รับประกาศนียบัตร IB Diploma หมายความว่าต้องผ่านการสอบในทุกวิชาที่เลือกเรียน ทำโครงงานวิจัย (Extended Essay) เรียนรู้ Theory of Knowledge (TOK) และมีส่วนร่วมในกิจกรรม CAS (Creativity, Action, Service) ตามเกณฑ์ที่กำหนด และต้องได้คะแนนรวมไม่น้อยกว่า 24 คะแนน จากคะแนนเต็ม 45 คะแนน โดยแต่ละวิชาจะมีการกำหนดคะแนนขั้นต่ำที่ต้องได้ นอกจากประกาศนียบัตร IB Diploma แล้ว อาจต้องยื่นเอกสารอื่นๆ เช่น Transcript, ผลการสอบภาษาต่างประเทศ (ถ้ามี) และใบรับรองผลการทำกิจกรรม CAS

หลักสูตร IB มีการจัดสอบช่วงไหน? 

การสอบหลักสูตร IB โดยทั่วไปจะมีการจัดสอบปีละ 2 ครั้ง โดยช่วงเวลาที่จัดสอบจะคงที่ในแต่ละปี คือรอบแรกช่วงเดือนพฤษภาคม และรอบสองช่วงเดือนพฤศจิกายน

*หมายเหตุ: วันที่สอบที่แน่นอนอาจมีการเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยในแต่ละปี ดังนั้นควรตรวจสอบตารางสอบที่ละเอียดจากทางองค์กร IB หรือโรงเรียนที่กำลังศึกษาอยู่ เพื่อให้แน่ใจว่าทราบกำหนดการสอบที่ถูกต้อง

สรุป หลักสูตร IB ที่นิยมทั้งในไทยและต่างประเทศ

หลักสูตร IB และ IBDP เป็นหลักสูตรระดับนานาชาติที่ใช้กันทั่วโลก การเรียน IB จึงเป็นการเปิดโอกาสให้นักเรียนได้เรียนรู้วัฒนธรรมที่หลากหลายและมีทักษะในการใช้ชีวิตในสังคมโลก หลักสูตร IB ไม่ได้เน้นเพียงแค่การท่องจำ แต่เน้นการเชื่อมโยงความรู้ในหลากหลายวิชาเข้าด้วยกัน และยังเน้นการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา การทำงานร่วมกัน และการสื่อสาร เพื่อให้ผู้เรียนเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งต่างๆ อีกด้วย