อาการสายตาเอียง มีสาเหตุเกิดจากอะไร รักษาอย่างไรได้บ้าง

ภาวะสายตาเอียง อาจมีสาเหตุมาจากความผิดปกติโดยกำเนิดหรือการเกิดบาดแผลบริเวณกระจกตา ส่งผลให้กระจกตามีการบิดเบี้ยวซึ่งเป็นสาเหตุของอาการสายตาเอียง

เคยสังเกตไหมว่าบางครั้งภาพที่เห็นเบลอ ไม่ชัดเจน พร่ามัว เกิดเงาซ้อน หรือภาพบิดเบี้ยวไปจากความเป็นจริงในทุกระยะการมองเห็นนี่คืออาการหนึ่งที่เรียกว่า "สายตาเอียง" ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงปัญหาทางสายตาบางอย่าง

อาการสายตาเอียงนี้เป็นเพียงหนึ่งในอาการมากมายที่อาจส่งผลกระทบต่อการมองเห็นของเรา แต่หลายคนมักไม่ให้ความสนใจหรือละเลยอาการเหล่านี้ไป โดยไม่รู้ว่าอาจเป็นสัญญาณเตือนของปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงกว่าที่คิด ในบทความนี้ไปเราจะพาไปทำความรู้จักกับอาการสายตาเอียงและสาเหตุแฝงเบื้องหลังนี้ให้มากขึ้น พร้อมแนะนำข้อมูลว่าสายตาเอียงรักษาอย่างไรได้บ้าง

สายตาเอียง (Astigmatism) คืออะไร?

สายตาเอียง (Astigmatism) คือภาวะที่เกิดจากความผิดปกติของกระจกตาหรือดวงตา ทำให้สายตาไม่สามารถโฟกัสภาพที่ชัดเจนได้อย่างสมบูรณ์ ในคนปกติ กระจกตา (Cornea) และเลนส์ตา (Crystalline Lens) จะมีลักษณะเป็นรูปทรงกลมเรียบสม่ำเสมอ ทำให้สามารถหักเหแสงเข้าสู่จอประสาทตาได้อย่างสมบูรณ์แบบ

แต่ผู้ที่มีสายตาเอียงกระจกตาหรือเลนส์ตาอาจมีรูปร่างที่บิดเบี้ยวหรือไม่เป็นทรงกลมสม่ำเสมอ ทำให้แสงไม่สามารถหักเหเข้าสู่จุดเดียวกันของจอประสาทตาได้อย่างชัดเจน จึงทำให้ภาพที่คนสายตาเอียงเห็นไม่คมชัด ภาพที่คนสายตาเอียงมองเห็นจะดูเบลอหรือบิดเบี้ยวไปจากความเป็นจริง บางคนอาจมองเห็นเป็นเส้นโค้งงอหรือมีหลายเส้นซ้อนทับกัน ภาพบางภาพอาจจะชัดบางส่วนแต่เบลออีกส่วนหนึ่ง ทำให้สับสนและมองเห็นได้ไม่ชัดเจน

สาเหตุของการเกิดอาการสายตาเอียง

สาเหตุหลักของสายตาเอียง (Astigmatism) เกิดจากความผิดปกติของรูปร่างกระจกตา (Cornea) ที่ไม่เรียบเสมอกันทั้งหมด ทำให้ไม่สามารถหักเหแสงเข้าสู่จุดรวมแสงจุดเดียวกันบนจอประสาทตาได้

ซึ่งโดยปกติแล้วกระจกตาควรมีรูปร่างเป็นทรงกลมสม่ำเสมอ เปรียบเสมือนผิวหน้ากระจกนาฬิกาข้อมือ เมื่อแสงผ่านเข้ามาจะถูกหักเหเข้ารวมกันที่จุดเดียวบนจอประสาทตา ทำให้ภาพที่เห็นคมชัดสมบูรณ์แบบ

แต่ในกรณีของสายตาเอียง กระจกตามีรูปร่างบิดเบี้ยวหรือผิดเพี้ยนไปจากทรงกลม บางส่วนอาจจะเป็นรูปทรงอื่น ๆ เช่น ทรงรี ทรงวงรี หรืออื่น ๆ ทำให้แสงที่ผ่านเข้ามาไม่สามารถรวมกันเป็นจุดเดียวบนจอประสาทตาได้ จึงมองเห็นเป็นภาพเบลอหรือบิดเบี้ยวไป

โดยปัจจัยที่อาจทำให้กระจกตามีรูปร่างผิดปกติและก่อให้เกิดสายตาเอียงได้แก่

1. ความผิดปกติตั้งแต่กำเนิด กระจกตามีรูปร่างบิดเบี้ยวตั้งแต่เกิด หรือที่เรียกว่าสายตาเอียงแต่กำเนิด
2. การเกิดแผลเป็นหรือบาดแผลบริเวณกระจกตา ทำให้กระจกตาบิดเบี้ยวหลังจากนั้น
3. โรคกระจกตานูน (Keratoconus) ภาวะที่กระจกตาค่อย ๆ บิดเบ้ไปจากทรงกลม
4. ภาวะกระจกตาย้วย ทำให้กระจกตาคดโค้งมากขึ้นและผิดเพี้ยนจากทรงกลม
5. ภาวะตาเหล่หรือตาเข ที่ทำให้กระจกตาวางตำแหน่งเฉียงและผิดรูป
   
   

อาการสายตาเอียง มีลักษณะอาการอย่างไรบ้าง

สายตาเอียงมีอาการที่หลากหลายและแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยทั่วไปแล้ว ปัญหาการมองเห็นของคนสายตาเอียงที่พบได้บ่อยจะมีดังนี้ มองเห็นภาพที่ไม่คมชัด บางส่วนของภาพอาจจะชัดขณะที่บางส่วนกลับเบลอ หรือบิดเบี้ยวไปจากความเป็นจริง อาการนี้อาจทำให้รู้สึกปวดตาหรือตาล้าได้ง่าย นอกจากนี้ยังอาจมีอาการปวดศีรษะร่วมด้วยหากต้องจ้องมองในที่ที่ต้องใช้สายตามาก ๆ ซึ่งอาการสายตาเอียงสามารถเกิดร่วมกับค่าสายตาแบบต่าง ๆ ได้ดังนี้

สายตาเอียงร่วมกับสายตาสั้น

ในกรณีสายตาเอียงร่วมกับสายตาสั้น จะมีทั้งความผิดปกติของรูปร่างกระจกตาที่ทำให้เกิดสายตาเอียง และมีการรวมแสงของดวงตาตกที่จุดศูนย์กลางหน้าจอประสาทตามากเกินไป ทำให้มองวัตถุที่อยู่ไกล ๆ ได้ไม่ชัดเจน

สายตาเอียงร่วมกับสายตายาว

สำหรับกรณีสายตาเอียงร่วมกับสายตายาว จะเป็นภาวะที่กระจกตาผิดรูปร่างก่อให้เกิดสายตาเอียง และมีการรวมแสงของดวงตาตกที่จุดศูนย์กลางด้านหลังจอประสาทตา ทำให้มองเห็นวัตถุที่อยู่ใกล้ ๆ ไม่ชัดเจน

สายตาเอียงแบบผสม

สายตาเอียงแบบผสมเป็นสภาวะที่มีทั้งสายตาสั้น สายตายาว และสายตาเอียงปะปนกันไป ซึ่งจะทำให้การมองเห็นผิดปกติมากขึ้น เนื่องจากเลนส์ตาและกระจกตามีความผิดปกติหลายด้านประกอบกัน

ภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากสายตาเอียง

หากปล่อยให้สายตาเอียงรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ อาจส่งผลให้เกิดปัญหาในการมองเห็นและความสามารถในการมองเห็นที่บกพร่อง ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกิจกรรมที่ต้องพึ่งพาการมองเห็นเป็นหลัก เช่น การขับรถ การอ่านหนังสือ การทำงานบนคอมพิวเตอร์ เป็นต้น 

ยิ่งไปกว่านั้นสายตาเอียงยังอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนทางด้านจิตใจได้ด้วย การมีปัญหาในการมองเห็นอาจก่อให้เกิดความเครียด ความวิตกกังวล ความรู้สึกด้อยคุณค่าในตนเอง รวมไปถึงภาวะซึมเศร้าหากรุนแรงมากพอ โดยเฉพาะในกรณีของเด็ก ๆ ที่กำลังเติบโตและกำลังมีพัฒนาการ ที่อาการสายตาเอียงอาจส่งผลกระทบต่อการเรียนรู้และพัฒนาการในด้านต่าง ๆ

อีกทั้งสายตาเอียงที่รุนแรงยังเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสายตาเหล่หรือเป็นตาเขได้ เนื่องจากการบิดเบี้ยวของกระจกตาที่รุนแรงนั้นอาจจะส่งผลให้การทำงานของกล้ามเนื้อรอบดวงตาผิดปกติตามไปด้วย

การวินิจฉัยภาวะสายตาเอียง ทำได้อย่างไรบ้าง

การวินิจฉัยอาการสายตาเอียงนั้นสามารถทำได้โดยจักษุแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งมีวิธีการตรวจสายตาเอียงหลายวิธี ดังนี้

1. การตรวจวัดสายตาด้วยเครื่องจำลองค่าสายตา (Phoropter) เป็นการใส่เลนส์แว่นตาหลากหลายค่ากำลังสายตาลงไปเพื่อทดสอบว่าค่าสายตาใดที่จะทำให้ผู้ป่วยมองเห็นได้ชัดเจนที่สุด จากนั้นจะมีการปรับเปลี่ยนลักษณะเลนส์แบบต่าง ๆ เพื่อตรวจหาสายตาเอียงด้วย
2. การใช้ชาร์ตตรวจสายตา (Eye Chart) เป็นการทดสอบสายตาเอียงโดยให้ผู้ป่วยอ่านตัวอักษรหรือรูปภาพบนชาร์ตตรวจสายตาที่ระยะห่างต่าง ๆ เพื่อดูว่ามีความบิดเบี้ยวหรือเบลอของภาพที่มองเห็นหรือไม่
3. การใช้เครื่องโทรโนสโคป (Toronoscope) เป็นเครื่องมือพิเศษที่ใช้เป้าแสงเข้าสู่ดวงตาและให้ผู้ป่วยระบุตำแหน่งของจุดสว่างที่เห็น โดยในกรณีสายตาเอียงจะพบว่าผู้ป่วยมองเห็นจุดแสงที่บิดเบี้ยวไม่ตรงตำแหน่งจริง
   
   

วิธีการรักษาปัญหาสายตาเอียง

แม้ว่าสายตาเอียงจะไม่ใช่ปัญหาที่รุนแรงถึงชีวิต แต่หากปล่อยปะละเลยไว้โดยไม่ได้รับการรักษา อาจสาเหตุที่นำไปสู่ปัญหาในการมองเห็นที่รุนแรงขึ้นรวมถึงปัญหาอื่น ๆ ตามมาได้เช่น ปวดศีรษะ ตาล้า เป็นต้น ดังนั้นสายตาเอียงจะมีวิธีแก้และการรักษาจึงมีความจำเป็นเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระยะยาว ซึ่งมีหลายวิธีดังนี้

ใส่แว่นสายตา

การใส่แว่นตาเป็นวิธีแก้สายตาเอียงที่ง่ายและได้ผลดี โดยจักษุแพทย์จะสั่งจ่ายแว่นสายตาที่มีการบานเลนส์รูปทรงพิเศษ เพื่อแก้ไขการบิดเบี้ยวของแนวแสงที่ผ่านเข้าสู่ดวงตา ทำให้สามารถมองเห็นภาพที่คมชัดขึ้น

ใส่คอนแทคเลนส์

นอกจากแว่นสายตาเอียงแล้ว คอนแทคเลนส์ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการแก้ไขปัญหาสายตาเอียง โดยเลือกใช้คอนแทคเลนส์สายตาเอียงรูปทรงพิเศษที่ช่วยรวมแสงให้ตกลงบนจุดศูนย์กลางของจอประสาทตา ทำให้มองเห็นภาพได้ชัดเจนขึ้น

การทำเลสิกสายตา

ในบางกรณีที่สายตาเอียงมีระดับความรุนแรงมาก การสวมใส่แว่นสายตาหรือคอนแทคเลนส์อาจไม่สามารถแก้ปัญหาได้ดีพอ จึงอาจจำเป็นต้องพิจารณาการรักษาด้วยการผ่าตัดแก้ไขด้วยเทคนิคดังนี้

• Microkeratome LASIK
• Femto LASIK
• PRK (Photorefractive Keratectomy)
• ReLEx SMILE
• ICL
  
  

การรักษาในกรณีพิเศษ

การติดตั้งเลนส์ผ่านกระจกตา (Intracor) สามารถแก้ไขปัญหาสายตาเอียงจากภาวะกระจกตาคดโค้งรุนแรงได้ หรือจะเป็นการผ่าตัดเปลี่ยนกระจกตาใหม่ในกรณีที่ปัญหาอยู่ที่กระจกตาเสียรูปร่างเป็นอย่างมาก

สรุปเกี่ยวกับอาการสายตาเอียง

สายตาเอียง (Astigmatism) เป็นภาวะผิดปกติของการมองเห็นที่พบได้บ่อย มีสาเหตุมาจากความผิดเพี้ยนของรูปร่างกระจกตาที่ไม่สมบูรณ์แบบ ทำให้แสงที่ส่องผ่านเข้าสู่ดวงตาไม่สามารถรวมกันเป็นจุดสมบูรณ์บนจอประสาทตาได้ ส่งผลให้ภาพที่มองเห็นคลาดเคลื่อนจากความเป็นจริง บิดเบี้ยว เบลอ หรือมีหลายเส้นซ้อนทับกัน

อาการของสายตาเอียงอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งแบบเพียงอย่างเดียวหรือร่วมกับค่าสายตาผิดปกติอื่น ๆ เช่น สายตาสั้น สายตายาว เป็นต้น ซึ่งจะยิ่งทำให้อาการรุนแรงมากขึ้น หากปล่อยปละละเลยไว้โดยไม่รักษาสายตาเอียงอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมาได้ เช่น ปัญหาในการมองเห็น ปวดศีรษะ ตาล้า เป็นต้น