สะพานฟัน ทางเลือกแห่งการทดแทนฟันแท้ที่สูญหาย

ทุกวันนี้ ใช่ว่าทุกคนจะเคยได้ยินหรือรู้จักคำว่า “สะพานฟัน” หรือ Dental Bridge ดังนั้นเราจะใช้โอกาสนี้มาทำความรู้จักเกี่ยวกับการทำสะพานฟันกัน ช่วยกันทำความเข้าใจว่าอะไรคือสะพานฟัน มีรูปแบบใดบ้างที่สามารถเลือกได้ และเหมาะสมกับฟันลักษณะใด มีข้อดีและข้อจำกัดอะไรบ้าง และถ้าหากสนใจการทำสะพานฟันราคาเท่าไหร่

สะพานฟัน คือ

สะพานฟัน คือ หนึ่งในวิธีที่ทันตแพทย์ใช้ในการรักษาฟันที่สูญหายของคนไข้ สามารถจัดเข้าเป็นประเภทฟันปลอมชนิดติดถาวร ที่ใช้ทดแทนฟันจริงได้ตั้งแต่ 1 ซี่ขึ้นไป

สะพานฟันจะมีส่วนประกอบ 2 ส่วน คือ ส่วนที่ครอบฟันแท้ (ยึดติดกับฟันจริง) และ ฟันลอยที่ไม่ยึดติดกับเหงือกของฟันที่หลุดไป

วัสดุที่ใช้ในการทำสะพานฟันนั้นจะเป็นชนิดเดียวกับการทำครอบฟัน คือ

• แบบโลหะล้วน (ทอง) มีลักษณะสีโลหะ แต่แข็งแรงและทนทานมากที่สุด เหมาะเป็นสะพานฟันช่วงฟันกรามหลัง
• แบบเซรามิกล้วน มีสีเหมือนฟันจริงตามธรรมชาติ เหมาะจะทดแทนฟันหน้า ที่ดูใส สวยงาม
• แบบเซรามิกผสมโลหะ (PFM) ก็มีสีเหมือนฟันจริงตามธรรมชาติ สามารถใช้ทดแทนฟันกรามที่ทำหน้าที่บดเคี้ยว
  
  

สำหรับสะพานฟัน ราคาเท่าไรนั้น ก็ขึ้นกับวัสดุที่ใช้ในการทำ ซึ่งทันตแพทย์จะเป็นผู้แนะนำว่าควรใช้วัสดุชนิดใดที่เหมาะกับลักษณะการใช้งานของฟันที่จะมาทดแทน

ฟันลักษณะแบบไหนที่ควรทำสะพาน

เรามาทำความเข้าใจ และศึกษาหาข้อมูลว่าการทำสะพานฟันนั้น เหมาะสมกับฟันลักษณะแบบใดบ้าง

• คนที่มีฟันแท้หลุดมากกว่า 1 ซี่และเป็นซี่ที่อยู่ติดกัน
• คนที่ไม่ต้องการทำฟันปลอมแบบถอดได้
• คนที่ไม่ต้องการทำรากฟันเทียมทุกซี่
• คนที่จำเป็นต้องถอนฟันหน้าทิ้ง
• คนที่ยังเหลือฟันซี่ข้างเคียงที่แข็งแรงพอเป็นหลักยึดสะพานฟันได้
  
  

รูปแบบการทำสะพานฟัน

การทำสะพานฟัน สามารถแบ่งตามลักษณะการยึดติดของสะพานฟันออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้

1. สะพานฟันแบบแมรี่แลนด์

เป็นสะพานฟันที่ยึดติดกับฟันแท้ด้วยวัสดุที่ทำจากเรซิน (Resin-bond bridge) ที่มีลักษณะคล้ายปีกผีเสื้อที่ยึดติดด้านหลังของฟันจริงซี่ข้างเคียง วิธีนี้ไม่จำเป็นต้องเสียเนื้อฟันจริงเยอะจากการกรอฟัน แต่ความแข็งแรงจะไม่เท่ากับการทำสะพานฟันแบบอื่น ๆ

2. สะพานฟันแบบมีหลักยึดข้างเดียว

สะพานฟันแบบนี้จะมีฟันจริงซี่ข้างเคียงเพียงซี่เดียวที่ใช้ในการยึดสะพานฟัน ดังนั้นจึงไม่เหมาะกับการใช้บดเคี้ยวอาหารที่แข็งหรือเหนียวเกินไป เพราะอาจทำให้ฟันแตกหักได้ง่าย

3. สะพานฟันแบบทั่วไป

สะพานฟันแบบทั่วไปจะเป็นที่นิยมทำกัน เพราะครอบฟันจะยึดติดกับฟันจริงซี่ข้างเคียงทั้งซ้ายขวา โดยมีครอบฟันลอย (Pontic) ที่ใช้ทดแทนฟันที่สูญเสียเป็นตัวเชื่อมครอบฟันด้านข้าง วิธีนี้ช่วยให้งานบดเคี้ยวอาหารทำได้ดีกว่าสะพานฟันชนิดอื่น ๆ

ข้อดีในการทำสะพานฟัน

การตัดสินใจทำสะพานฟันเพื่อทดแทนฟันที่สูญเสียไปจากอุบัติเหตุ หรือฟันผุ ก็มีข้อดีอยู่หลายข้อ โดยเฉพาะสำหรับคนที่ไม่ต้องการเสียเวลาในการถอดฟันปลอมเข้า ๆ ออก ๆ เวลาใช้งาน หรือทำความสะอาดฟัน ข้อดีที่สามารถรวบรวมมาได้ ก็คือ

• ช่วยทำให้สามารถกัด เคี้ยวอาหารได้ตามปกติ เพราะสะพานฟันช่วยให้มีการกระจายน้ำหนักในการบดเคี้ยวได้เหมือนฟันตามธรรมชาติ
• สะพานฟันที่ใช้นั้นจะติดแน่นกับฟันจริงได้เป็นอย่างดี ทำให้ไม่ต้องคอยกังวลว่าจะหลุดในระหว่างพูดคุยหรือกินอาหาร ช่วยให้พูดคุยได้อย่างมั่นใจ เป็นธรรมชาติ
• สะพานฟันสามารถช่วยป้องกันฟันล้มไปในช่องว่างของฟันซี่ข้างเคียง ทำให้ฟันอยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง
• สะพานฟันยังช่วยแก้ไขปัญหาให้กับคนที่สูญเสียซี่ฟันให้กลับมามีฟันครบ ซึ่งช่วยเพิ่มความมั่นใจให้กับผู้รับบริการให้กลับมามีรอยยิ้มที่สดใส สวยงามดังเดิม
• ช่วยรักษาโครงหน้าให้ดูปกติดังเดิม ดูสดใส อ่อนเยาว์
  
  

ข้อจำกัดในการทำสะพานฟัน

ไม่ว่าจะเป็นการรักษาที่ดีแค่ไหน แต่ก็ย่อมมีข้อจำกัด เช่นเดียวกันกับการทำสะพานฟัน ก็ยังมีข้อจำกัดอยู่เช่นกัน ซึ่งก็คือ

• การทำสะพานฟัน จำเป็นต้องสละเนื้อฟันธรรมชาติที่แข็งแรงไปอย่างน้อย 1-2 ซี่จากการกรอฟันเพื่อใช้เป็นหลักยึด
• ฟันที่ถูกใช้เป็นหลักยึดในการทำสะพานฟันเป็นฟันธรรมชาติ จึงมีความเป็นไปได้ที่จะเกิดฟันผุขึ้นมา
• การทำความสะอาดฟันลอยที่เป็นส่วนหนึ่งของสะพานฟันและอยู่เหนือเหงือกนั้นยากกว่าฟันธรรมชาติ จำเป็นต้องมีการดูแลรักษาเป็นพิเศษ
• มีโอกาสที่จะต้องรื้อทำสะพานฟันใหม่ หากว่าฟันซี่ที่เป็นหลักยึดเกิดหลวมหรือผุกร่อน
• คนที่มีปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่น โรคเหงือก จะไม่สามารถทำสะพานฟันได้จนกว่าจะรักษาหายก่อน
  
  

วิธีปฏิบัติตัวหลังทำสะพานฟัน

การดูแลรักษาและเอาใจใส่ในสุขภาพปาก และฟันนั้นไม่แตกต่างยังคงสามารถทำได้ตามปกติ เพียงแต่ว่าหลังจากที่ได้ทำสะพานฟันแล้ว ดังนั้นจึงมีข้อปฏิบัติตัวเพื่อช่วยยืดอายุการใช้งานของสะพานฟันให้ยาวนานขึ้น โดยมีรายละเอียดดังนี้

• เมื่อเกิดอาการบวมหลังทำให้บ้วนปากด้วยน้ำเกลืออย่างน้อยวันละ 3 ครั้ง
• ดูแลรักษาความสะอาดฟันอย่างถูกวิธี
• เน้นดูแลความสะอาดบริเวณที่ทำสะพานฟันเพื่อไม่ให้เกิดโรคเหงือกอักเสบ
• หลีกเลี่ยงการดื่มหรือกินอาหารประเภทร้อนจัด เย็นจัด หรือเป็นกรดสูงเช่น มะนาว เป็นต้น
• ควรเลือกใช้ยาสีฟัน น้ำยาบ้วนปากแบบผสมฟลูออไรด์เพื่อลดอาการเสียวฟันที่อาจเกิดขึ้นได้
• ควรกินอาหารที่เน้นจำพวกผัก ผลไม้ ไฟเบอร์ หรืออาหารอ่อนจนกว่าจะเคยชินกับสะพานฟัน
• หลีกเลี่ยงการเคี้ยวอาหารแข็ง ๆ เช่น น้ำแข็ง ลูกอม บริเวณสะพานฟัน
• ควรพบทันตแพทย์เป็นประจำทุก 6 เดือนเพื่อดูความเรียบร้อยของสะพานฟัน
  
  

สรุป

การตัดสินใจจะเลือกทำฟันปลอมแบบติดแน่นสะพานฟันหรือไม่นั้น ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับสุขภาพฟัน และช่องปากที่แข็งแรง หากว่ามีสุขภาพช่องปากที่ดี ไม่มีฟันผุหรือโรคเหงือกใด ๆ การเลือกทำสะพานฟันก็นับเป็นตัวเลือกที่ดีและเหมาะสมอย่างมาก ถึงแม้ว่าการทำสะพานฟันราคาอาจจะค่อนข้างสูง แต่ด้วยอายุการใช้งานก็ค่อนข้างยาวนาน 10-15 ปี เรียกได้ว่าคุ้มค่ากับที่ต้องจ่ายไปอย่างแน่นอน