นิโคติน ต้นเหตุโรคร้ายและอันตรายจากการเสพติดบุหรี่

นิโคติน คือสารประกอบหลักที่พบในบุหรี่ นอกจากจะเป็นสารต้นเหตุที่ทำให้เกิดอาการเสพติดบุหรี่แล้ว ยังส่งผลอันตรายต่อร่างกาย ก่อให้เกิดโรคร้ายต่างๆ อีกด้วย

นิโคติน คือสารประกอบหลักและต้นเหตุที่ทำให้เกิดอาการเสพติดบุหรี่ จนต้องสูบบุหรี่อย่างต่อเนื่องและต้องการนิโคตินในปริมาณที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ จนในที่สุดสารพิษมากมายที่ได้รับจากการเผาไหม้ของควันบุหรี่ ก็จะส่งผลกระทบและสร้างอันตรายต่อร่างกาย เสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายต่างๆ เพราะฉะนั้นแล้ว ควรลองคิดหาวิธีเลิกบุหรี่ ซึ่งหากลองหยุดสูบด้วยตัวเองแล้วแต่ทำไม่ได้ รู้สึกว่ามันยากเกินไป ก็อาจเริ่มจากการใช้นิโคตินทดแทน หรือใช้บุหรี่ไฟฟ้า มาเป็นตัวช่วยในการทำให้การเลิกบุหรี่มวนง่ายขึ้น

นิโคติน คืออะไร? สาเหตุหลักของการติดบุหรี่

Nicotine นิโคติน คือสารประกอบหลักของบุหรี่ เป็นสารเคมีในกลุ่มอัลคาลอยด์ (alkaloids) ที่พบได้ในใบและลำต้นของยาสูบ ทั้งยังเป็นสารต้นเหตุที่ทำให้เกิดอาการเสพติดบุหรี่ โดยนิโคตินจะมีลักษณะคล้ายน้ำมัน ไม่มีสี เมื่อสารนิโคตินเข้าสู่ร่างกาย จะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดอย่างรวดเร็ว และใช้เวลาโดยเฉลี่ยประมาณ 7 วินาทีในการเข้าสู่สมอง และออกฤทธิ์บริเวณสมองโดยตรง 

การออกฤทธิ์ของนิโคติน จะกระตุ้นให้เกิดการหลั่งสารก่อความสุข ได้แก่ สารเอ็นดอร์ฟิน (Endorphin) และโดพามีน (Dopamine) ซึ่งทำให้เกิดความรู้สึกมีความสุขและพึงพอใจเมื่อได้สูบบุหรี่ แต่เมื่อใดก็ตามที่ระดับนิโคตินในกระแสเลือดลดลง ก็จะทำให้เกิดความรู้สึกหงุดหงิด กระวนกระวาย จนต้องการบุหรี่มาสูบต่อไปเรื่อยๆ 

และเมื่อได้รับนิโคตินอย่างต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ก็จะทำให้เกิดภาวะดื้อนิโคติน คือผู้เสพจะต้องเพิ่มปริมาณการใช้นิโคตินให้มากขึ้น และเมื่อถึงเวลาที่อยากจะเลิกบุหรี่ขึ้นมาและหยุดสูบไป ก็อาจเกิดอาการถอนนิโคตินขึ้นได้ เช่น หงุดหงิด อารมณ์เสีย นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย อ่อนแรง ไม่มีสมาธิ ฯลฯ

ระวัง! นิโคตินส่งผลกับร่างกายอย่างไร 

การเสพติดสารนิโคติน (nicotine) ส่งผลกระทบต่อผู้สูบ ทั้งทางด้านสุขภาพร่างกายและจิตใจ โดยผลกระทบและอันตรายทางสุขภาพร่างกาย คือเมื่อเสพนิโคตินเข้าไป นิโคตินจะไปจับบริเวณผิวปอด และบางส่วนจะซึมเข้าสู่กระแสเลือด ส่งผลให้เกิดการหลั่งสารอิฟริเนฟริน (epinephrine) จากต่อมหมวกไต ซึ่งเป็นผลทำให้มีความดันโลหิตสูง เส้นเลือดแดงหดตัว หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ เร็วและแรงกว่าปกติ 

ยิ่งไปกว่านั้น นอกจากสารประกอบหลักอย่างนิโคตินแล้ว เมื่อบุหรี่เกิดการเผาไหม้ จะประกอบไปด้วยสารพิษอันตรายมากกว่า 4,000 ชนิด และในบรรดาสารพิษเหล่านั้นมีสารในบุหรี่ประมาณ 60 ชนิดที่เป็นสารก่อมะเร็ง เพราะฉะนั้น การที่ผู้สูบเสพติดนิโคติน และยิ่งสูบบุหรี่ในปริมาณมากติดต่อกันเป็นเวลานาน ก็จะยิ่งเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายอันตรายต่างๆ เช่น โรคมะเร็งปอด มะเร็งช่องปาก โรคถุงลมโป่งพอง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ ฯลฯ

อีกทั้ง นิโคตินไม่ได้ส่งผลกระทบแค่เพียงร่างกายเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบทางด้านจิตใจและอารมณ์ของผู้สูบอีกด้วย เพราะเมื่อนิโคตินในร่างกายหมดฤทธิ์ลง จะทำให้เกิดอาการหงุดหงิดหรือซึมเศร้า อีกทั้งการเสพติดสารนิโคตินบ่อยๆ จะทำให้สมองส่วนคิดถูกทำลาย ทำให้สูญเสียการใช้ความคิดแบบเป็นเหตุเป็นผล และแสดงพฤติกรรมต่างๆ ตามอารมณ์มากกว่าเหตุผล เช่น แสดงอารมณ์หงุดหงิดก้าวร้าว และไม่สามารถควบคุมตัวเองได้ 

วิธีเลิกบุหรี่ สามารถทำได้อย่างไรบ้าง

อย่างที่รู้กันว่า การเสพติดนิโคติน ไม่ได้ส่งผลกระทบแค่เฉพาะตัวผู้สูบคนเดียวเท่านั้น แต่การสูบบุหรี่ยังส่งผลให้คนรอบข้างอาจได้รับอันตรายตามไปด้วย ซึ่งผลกระทบดังกล่าวก็ไม่ได้น้อยไปกว่าผู้สูบเองเลย หากใครที่ยังห่วงใยตัวเองและคนรอบข้าง และไม่ต้องการให้เกิดเหตุการณ์เหล่านั้น สามารถมองหาวิธีเลิกบุหรี่ ที่มีทางเลือกมากมาย ซึ่งสามารถทำได้โดย

การเลิกเสพบุหรี่ด้วยตนเอง

ผู้ที่มีอาการเสพติดสารนิโคตินในระดับต่ำถึงปานกลาง สามารถเลิกเสพบุหรี่ได้ด้วยตนเอง โดยอาศัยความมุ่งมั่นและอย่าละความพยายามในการเลิกบุหรี่ ซึ่งอาจทำได้โดยการกำหนดเวลาในการสูบบุหรี่ และค่อยๆ ลดจำนวนที่เคยสูบลงทีละน้อย หรือลองตั้งเป้าหมายที่มีแรงจูงใจ เช่น กำหนดวันที่เหมาะสมในการเลิกบุหรี่ โดยลองนึกภาพว่าจะเกิดผลที่ดีต่อตัวเอง และคนรอบข้างที่คุณห่วงใยอย่างไรบ้าง  

การใช้นิโคตินทดแทน

การใช้หมากฝรั่งนิโคติน (nicotine gum) ซึ่งเป็นหมากฝรั่งที่มีส่วนผสมของนิโคติน มาเป็นตัวช่วยทดแทนนิโคตินขณะเลิกบุหรี่ จะทำให้เกิดอาการถอนนิโคตินน้อยลง หรืออาจไม่เกิดเลย จึงเป็นวิธีการเลิกบุหรี่ที่กำลังได้รับความนิยม นอกจากนี้ ในปัจจุบัน ยังมีนิโคตินทดแทนที่ถูกผลิตขึ้นมาในรูปแบบต่างๆ เช่น สเปรย์พ่นจมูก ยาสูดพ่น และลูกอม แต่ที่พบเห็นกันในประเทศไทย จะมีอยู่ 2 รูปแบบ ได้แก่ หมากฝรั่งนิโคติน และแผ่นแปะนิโคติน

การใช้บุหรี่ไฟฟ้า

บุหรี่ไฟฟ้าอันตรายไหม ทำไมจึงเป็นหนึ่งในทางเลือกของวิธีเลิกบุหรี่มวน ขอบอกเลยว่าการใช้บุหรี่ไฟฟ้านั้นทั้งราคาถูกและมีอันตรายน้อยกว่าบุหรี่มวน เนื่องจากกลไกการทำงานบุหรี่ไฟฟ้า จะไม่ก่อให้เกิดสารพิษจากการเผาไหม้แบบควันจากบุหรี่มวน รวมทั้งการใช้บุหรี่ไฟฟ้ายังสามารถควบคุมการบริโภคนิโคติน และสามารถเลือกปริมาณนิโคตินที่เหมาะสมกับตัวเองได้ 

นอกจากนี้ ควันของบุหรี่ไฟฟ้าที่สูบออกมาก็ยังมีกลิ่นหอมและมีรสชาติให้เลือกหลากหลาย ไม่สร้างปัญหากลิ่นติดเสื้อ หรือกลิ่นปาก อย่างบุหรี่มวนอีกด้วย ด้วยเหตุนี้เอง บุหรี่ไฟฟ้าจึงได้รับความสนใจและกลายเป็นที่นิยมอย่างมาก ทำให้ในปัจจุบันบุหรี่ไฟฟ้าถูกผลิตขึ้นมาหลากหลายยี่ห้อ พร้อมฟังก์ชั่นที่ดึงดูดใจ ซึ่งหาซื้อได้ง่าย ในราคาที่จับต้องได้ จึงทำให้คนเลือกใช้งานบุหรี่ไฟฟ้าเพื่อช่วยเลิกบุหรี่มวนกันมากขึ้น

สรุป

สารพิษต่างๆ จากควันบุหรี่และอันตรายจากนิโคตินน่ากลัวกว่าที่คิด การเสพติดนิโคตินนั้นนอกจากจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพและจิตใจของผู้สูบเองแล้ว อันตรายจากบุหรี่มวนยังส่งผลไปถึงคนรอบข้าง ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายต่างๆ ตามมา เมื่อรู้อย่างนี้แล้ว ใครที่ต้องการหยุด สามารถลองใช้วิธีเลิกบุหรี่ที่เราได้แนะนำไป เช่น การใช้นิโคตินทดแทน หรือบุหรี่ไฟฟ้า มาเป็นตัวช่วยในการค่อยๆ ลด ละ เลิกบุหรี่มวน